Procedura zobowiązania do leczenia odwykowego

Procedurę zobowiązania do leczenia odwykowego wdraża się wobec niektórych osób uzależnionych od alkoholu (osoby, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację nieletnich, systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny).

Procedurę tę można uruchomić poprzez Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (są umiejscowione w przy Urzędach Gminnych) poprzez złożenie podania z opisem niepokojącej sytuacji w rodzinie, w związku z nadużywaniem alkoholu przez jednego z jej członków. Komisja zaprasza na rozmowę osobę nadużywającą alkoholu i motywuje do kontaktu z placówką odwykową oraz podjęcia leczenia. Jeżeli osoba zgłoszona nie decyduje się na kontakt z placówką odwykową, Komisja lub prokurator kieruje sprawę do Sądu Rodzinnego, który w oparciu o opinię 2 biegłych zobowiązuje osobę uzależnioną do leczenia odwykowego. Postanowienie jest wykonywalne przez 2 lata od czasu jego wydania. Sąd w postanowieniu wskazuje czy ma to być leczenie stacjonarne, czy ambulatoryjne oraz czy nad wykonaniem postanowienia ma czuwać kurator sądowy.

Postanowienie o zobowiązaniu do leczenia odwykowego zapada w trybie nieprocesowym (art..26 ust.2ww.ustawy) i nie nosi charakteru wyroku sądowego - sankcji karnej. Oznacza to, że w sprawie leczenia odwykowego, mimo zobowiązania, nie można stosować prawnie żadnej kary (np.. kary pozbawienia wolności). Funkcja społeczna instytucji zobowiązania do leczenia jest funkcją polegającą na instytucjonalnym motywowaniu do podjęcia terapii odwykowej. Zobowiązanie nie ma charakteru przymusu w sensie przymusu prawnego. Nie ma możliwości prawnych ani organizacyjnych zatrzymania zobowiązanego w zakładzie lecznictwa wbrew jego woli.

Podstawowym celem terapii uzależnienia od alkoholu jest uzyskanie poprawy zdrowia pacjenta. Oczekiwanym efektem terapii uzależnienia od alkoholu jest trwałe zatrzymanie spożywania alkoholu, uzyskanie świadomości choroby, uzyskanie wglądu w mechanizmy choroby, dzięki któremu może on nauczyć się unikania powrotu do picia w przyszłości.

Celem pobytu w zakładzie odwykowym nie jest izolacja od otoczenia społecznego. Wdrożenie procedury zobowiązania do leczenia odwykowego NIE ROZWIĄZUJE PROBLEMU PRZEMOCY W RODZINIE. Osoby uzależnione ponoszą odpowiedzialność za swoje, niezgodne z prawem, postępowanie.

Ponieważ zobowiązanie do leczenia nie ma charakteru przymusu, osoba uzależniona często odmawia pozostania w placówce leczenia odwykowego i cały wysiłek rodziny i zaangażowanych instytucji, nic nie zmienia: osoba uzależniona pije nadal. Stosuje przemoc. W wielu wypadkach poważnym czynnikiem motywującym do podjęcia terapii związanej z przerwaniem stosowania przemocy jest wyrok sądowy (w sprawie karnej) w zawieszeniu. Daje to możliwość nacisku kuratorowi, aby jego podopieczny podjął terapię dla osób stosujących przemoc. Groźba wystąpienia do sądu o odwieszenie wyroku jest perspektywą, której sprawcy przemocy, w większości wypadków wolą uniknąć.

W wypadku współwystępowania w rodzinie przemocy i alkoholizmu, lepiej jest złożyć doniesienie o przestępstwie niż uruchamiać w Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych procedurę zobowiązania do leczenia. Istnieje wtedy szansa, że sędzia karny jeżeli wyda wyrok w zawieszeniu, to obwaruje jego odwieszenie koniecznością zmiany zachowania i zgłoszenia się na terapię.